ΤΑ ΤΕΦΤΕΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΚΑΤΟΧΗΣ
(Click To Enlarge)Οι καίσαρες στην αρχαία Ρώμη προσέφεραν άρτον και θεάματα για να αποφεύγουν τις εξεγέρσεις του εξαθλιωμένου όχλου.
Δυστυχώς, ο αξιότιμος κύριος Καραμανλής, που θέλει να εμφανίζεται ως καίσαρ της πολιτικής ζωής, προσφέρει μόνον θεάματα. Ζαχόπουλος, ομόλογα, υποκλοπές, Πακιστανοί, κουμπάροι, Γιουροβίζιον, Ζήμενς, νταβατζήδες και άλλα πολλά «επεισόδια», που γίνονται εβδομαδιαία, μηνιαία ή για περισσότερο χρόνο σίριαλ στα τηλεοπτικά παράθυρα. Άρτον, όμως, δεν έχει η βασιλεία του.
Αντίθετα, ακόμη και το καρβέλι αρχίζει να ξαναγράφεται στο τεφτέρι των φουρναραίων, που έπειτα από πάρα πολλά χρόνια το ανέσυραν από τα συρτάρια τους. Και αν δεν με πιστεύετε, ρωτήστε κάποιο συνοικιακό ή επαρχιακό φούρνο ή μπακάλικο.
Εκεί φτάσαμε, να ξαναγυρνάμε στο τεφτέρι! Ν’ ακούμε έπειτα από 65 χρόνια για Νέα Κατοχή! Πείτε με υπερβολικό, αλλά δεν είμαι. Μακάρι να ήμουν.
Η ακρίβεια θερίζει σαν την πανούκλα τα χαμηλά και λαϊκά στρώματα, ενώ τσακίζεται και η ραχοκοκαλιά των μεσοστρωμάτων. Κι ακόμη δεν είδαμε τίποτε. Ίσως γιατί δεν θέλουμε να το πιστέψουμε. Ίσως γιατί οι λεγόμενοι διαμορφωτές της κοινής γνώμης έχουν δημιουργήσει ένα παχύ στρώμα λίπους ανάμεσα σ’ αυτούς και τον «λαουτζίκο».
Μέσα από τα κονέ και τις διαπλοκές με την εξουσία, τη διεφθαρμένη και ανίκανη πολιτική τάξη, καθώς και το παρασιτικό κεφάλαιο, έχουν αμβλύνει τη συνείδησή τους και έχουν κόψει σύρριζα τις κεραίες, με τις οποίες μπορούσαν άλλοτε να συλλαμβάνουν και να μεταδίδουν τα μηνύματα της εποχής. Ίσως επειδή έχουν πάρει διαζύγιο από τον ρόλο και την αποστολή τους τα βλέπουν και τα παρουσιάζουν όλα -ακόμη και τον «άρτο»- ως «θέαμα» και «προϊόν» προς τηλεοπτική βρώσιν. Ίσως επειδή ακόμη συνεχίζουμε να ζούμε πάνω από τις δυνάμεις μας υπερδανειζόμενοι.
Είναι όντως δύσκολο σε κάποιον να προσαρμοστεί στη σκληρή πραγματικότητα. Να αποδεχθεί την αλήθεια. Δεν αντέχουν οι πιο πολλοί να περάσουν στην κατηγορία των φτωχών. Να προσαρμόσουν βίαια προς τα κάτω το βιοτικό τους επίπεδο. Να τσαλακώσουν το κοινωνικό τους στάτους. Δεν αντέχουν να αντικρίσουν την οικογένεια, τα παιδιά, τους φίλους, τους συγγενείς. Θ’ αναγκαστούν, όμως, να το πράξουν. Και τότε τα πράγματα θα γίνουν πολύ δυσάρεστα για τους καίσαρες και την κάστα των ευημερούντων. Ίσως ξεσπάσει κοινωνικός πόλεμος βίαιος, με πολλά «θύματα».
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί φοβούνται την εμφάνιση των «κοινωνικών 45αριών», αν συνεχιστεί και βαθύνει η οικονομική κρίση.
Και τα «κοινωνικά 45άρια» δεν είναι η ατομική τρομοκρατία των πιστολάδων, είναι τα μαζικά και τυφλά ξεσπάσματα οργής των νέο-προλετάριων της μεταβιομηχανικής κοινωνίας. Όσοι φοβούνται ότι αυτά θα έλθουν δικαίως φοβούνται. Και καλόν θα είναι να ετοιμαστούν να τα υποδεχθούν. Είναι έξω από το σπίτι μας. Είναι μέσα στην αυλή μας. Ετοιμάζονται να μας χτυπήσουν την πόρτα. Και να τη σπάσουν.
Όσο συνεχίζουμε να βαριακούμε τον αχό. Όσο δεν βλέπουμε τις στρατιές των «αθλίων» που συγκροτούνται στο κοινωνικό υπέδαφος, τόσο θα είναι πιο δύσκολο να τους αντιμετωπίσουμε. Όσο η παρούσα κυβέρνηση εκφράζεται από έναν ανεκδιήγητο υπουργό, ο οποίος δηλώνει, ως άλλος… Κουφοντίνας, «αναλαμβάνω την ευθύνη για την ακρίβεια» και κομπορρημονεί λέγοντας ότι «η ακρίβεια εμφανίζεται κάθε βράδυ στα δελτία των οκτώ», τόσο θα πρέπει να τρέμουμε για τα επερχόμενα. Όσο νομίζουν κάποιοι ότι η ακρίβεια θα ελεγχθεί και θα παταχθεί με 21 συν 20 συν 7 συν 10 μέτρα θα φύγουν νύχτα και δεν θα καταλάβουν -κι αυτό είναι το χειρότερο- γιατί έφυγαν. Όσο η ακρίβεια αντιμετωπίζεται ως ένα ακόμη επικοινωνιακό παιχνίδι, τόσο πιο γρήγορα η φωτιά της λαϊκής αποδοκιμασίας θα τους κάψει.
Και δεν θα κάψει μόνον τους κυβερνώντες – αν ήταν να κάψει μόνον αυτούς δεν πειράζει, έτσι έστρωσαν, έτσι θα κοιμηθούν. Θα μας κάψει όλους. Οι θύελλες που θα θερίσουμε από τους ανέμους που σπείραμε -αντί να σβήσουν την κοινωνική πυρκαγιά- θα τη θεριέψουν. Ούτε η αντιπολίτευση θα σωθεί αν απλώς φυσάει για να δυναμώσει η φωτιά κατά της κυβέρνησης. Ούτε οι επιχειρήσεις που, χωρίς αιδώ και κανένα αίσθημα ευθύνης, αντί να συγκρατήσουν τις τιμές, βρίσκουν χίλιες δυο αιτίες για να τις ανεβάζουν κάθε μέρα και πιο πολύ, με την ψευδαίσθηση ότι εξασφαλίζουν μακροπρόθεσμα κέρδη και βιωσιμότητα.
Η μείωση της αγοραστικής δύναμης και της ζήτησης -σε συνδυασμό με τη δημοσιονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα- μόνον κακά μπορεί να φέρει και για τους ίδιους τους επιχειρηματίες, αυτούς που σήμερα ρίχνουν συνεχώς φρύγανα στη φωτιά της ακρίβειας. Αυτοί δεν είναι σωστοί επιχειρηματίες. Δεν είναι υγιής ο τρόπος του επιχειρείν τους. Αυτούς τους επιχειρηματίες θα πρέπει η πολιτεία να βρει τρόπους να τους τσακίσει, να τους εξοντώσει, να τους αφανίσει. Δεν τους χρειαζόμαστε. Είναι επικίνδυνοι και ένα βάρος που πρέπει παντί τρόπω να το πετάξουμε από πάνω μας.
Επιτέλους, κάποια στιγμή θα πρέπει να συναισθανθούν και αυτοί την κοινωνική ευθύνη που έχουν και να μην περιορίζονται μόνο στην «εταιρική κοινωνική ευθύνη» που διαφημίζουν. Σε περιόδους κρίσης, όπως η σημερινή, υπάρχει και πρέπει να τίθεται ένα όριο στα υπερκέρδη και στην αθέμιτη και σκανδαλώδη κερδοφορία.
Τι μπορείς όμως να περιμένεις από ένα κράτος που είναι διαλυμένο, που δεν έχει ελεγκτικούς μηχανισμούς, που οι θεσμοί του υπάρχουν μόνον κατ’ όνομα, ένα κατ’ ευφημισμόν κράτος, ένα κράτος οπερέτα, ένα αντιπαραγωγικό κράτος, ένα διεφθαρμένο κράτος που ακόμη και σήμερα, δύο μήνες μετά, δεν μπορεί να σταματήσει να πουλιέται στα ράφια των καταστημάτων το ορυκτέλαιο-ηλιέλαιο;
Τι μπορείς να περιμένεις από μια κυβέρνηση που -για να δικαιολογήσει την απραξία, την αβελτηρία και την ανεπάρκειά της- τα ρίχνει όλα είτε στους προκατόχους της είτε στους άλλους, τους εξωγενείς παράγοντες; Όταν κρύβεται πίσω από το δάχτυλό της, υποστηρίζοντας ότι ο πληθωρισμός και η ακρίβεια είναι εισαγόμενα «φρούτα» και ότι για όλα φταίει το ευρώ και το πετρέλαιο, τι ελπίδα να στηρίξεις σ’ αυτή την κυβέρνηση;
Σ’ όλη την Ευρώπη υπάρχει ακρίβεια. Το ευρώ ισχύει για όλους, το πετρέλαιο όλους τούς πλήττει. Δεν αυξάνονται, όμως, σ’ όλες τις χώρες τα προϊόντα κατά 30%, 60% ή και 200% σε λίγους μήνες. Δεν πίνουν τον καφέ τους οι Ιταλοί στα 4 ή 5 ευρώ. Δεν πίνουν το γάλα τους οι Γάλλοι στη διπλάσια τιμή απ’ ό,τι εμείς. Δεν τρώνε τα φρούτα και τα λαχανικά τους οι Γερμανοί δύο ή και τρεις φορές πάνω απ’ ό,τι οι Έλληνες. Δεν ντύνονται 50% ακριβότερα οι Βρετανοί. Δεν έχουν τον ίδιο μισθό με εμάς οι Σουηδοί. Δεν πάνε κάθε μέρα στο σούπερ μάρκετ οι Βέλγοι και βλέπουν διαφορετική τιμή στα προϊόντα που βρίσκονται στα ράφια.
Βλέπετε όμως, όλοι αυτοί δεν έχουν την ίδια κυβέρνηση με εμάς. Ούτε το ίδιο ξεχαρβαλωμένο πολιτικό σύστημα. Οι πολιτικές τους δυνάμεις δεν είναι τόσον αφασικές όσο οι δικές μας. Ούτε η κρατική γραφειοκρατία και η δημόσια διοίκησή τους χρειάζονται τόσο «λάδι» για να λειτουργήσουν έστω στοιχειωδώς εύρυθμα και να υπερασπιστούν τους πολίτες τους από τους «αετονύχηδες», τους «αεριτζήδες», τα «κυκλώματα» και τα «καρτέλ».
Εδώ που φτάσαμε με την ακρίβεια, μία είναι η λύση: η συναίνεση. Να καλέσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τους παραγωγικούς φορείς, τους εκπροσώπους των καταναλωτών, τους συνδέσμους των επιχειρήσεων σε μια σύσκεψη όπου όλοι από κοινού θα επεξεργαστούν ένα «σχέδιο επιβίωσης». Να δεσμευτούν όλοι και να ορίσουν μια ανεξάρτητη ad hoc επιτροπή, εξουσιοδοτημένη με υπερεξουσίες να τηρήσει τα συμπεφωνημένα. Αν δεν το πράξει η κυβέρνηση, ας το επιχειρήσει η αξιωματική αντιπολίτευση.
Αυτή την ώρα, δεν χρειάζονται κι άλλες φωνές κριτικής. Οι πολίτες ξέρουν τον ένοχο και θα αποδώσουν ευθύνες. Αυτό που χρειάζεται σήμερα ο τόπος από την αξιωματική αντιπολίτευση είναι μια πρόταση διεξόδου, ρεαλιστική, υπεύθυνη και κυρίως συναινετική. Όσοι αρνηθούν τη συναίνεση σ’ ένα σχέδιο χτυπήματος της ακρίβειας να πληρώσουν και το τίμημα. Ακόμη και μποϊκοτάζ προϊόντων μπορεί να γίνει. Ακόμη και στους δρόμους με κατσαρόλες να βγουν οι πολίτες, αν η κυβέρνηση επιμένει στο ίδιο φάλτσο βιολί της. Έτσι η αντιπολίτευση μπορεί και να ανακάμψει.
Ο κόσμος έχει χορτάσει από λόγια, κριτική και επισημάνσεις. Αρκετά με το «θέαμα». Τώρα χρειάζεται άρτο, που, όπως πάει, θα πουλιέται σαν παντεσπάνι. Αν η αντιπολίτευση δεν παρασυρθεί στον λαϊκισμό, μπορεί να γυρίσει τις εξελίξεις υπέρ της και να επισπεύσει την επιστροφή της στην εξουσία.
Είναι η ευκαιρία της. Η κυβέρνηση έχασε τη δική της ευκαιρία. Για λόγους που δεν είναι του παρόντος, θα αναγκαστεί, όπως όλα δείχνουν, να εγκαταλείψει ενωρίτερον από ό,τι ανέμενε την εξουσία. Ο Κ. Καραμανλής, που δηλώνει θαυμαστής του Α. Παπανδρέου, ξέχασε μια βασική αρχή του αείμνηστου πολιτικού. Ο Ανδρέας έπαιρνε τις εκλογές υποσχόμενος «ακόμη καλύτερες μέρες».
Δυστυχώς για τον Κ. Καραμανλή, το μόνο που δεν μπορεί να υποσχεθεί είναι αυτό. Αντίθετα, οι αντίπαλοί του μπορούν να τον πυροβολούν με τις «χειρότερες μέρες που έρχονται». Όταν μια κυβέρνηση, ένα κόμμα, ακόμη και μια επιχείρηση, δεν μπορεί να υποσχεθεί καλύτερες μέρες, έχει χάσει το παιγνίδι. Εδώ είναι και η τραγωδία της χώρας.
Κανένας σήμερα δεν μπορεί να υποσχεθεί ότι μπορεί να προσφέρει «καλύτερες μέρες» και να γίνει πιστευτός. Αυτό σε καιρούς ανασφάλειας είναι διαλυτικό για την ψυχολογία ενός λαού. Γι’ αυτό και οι Έλληνες είναι κλεισμένοι στο καβούκι τους. Γι’ αυτό και προσώρας η δυσαρέσκεια είναι υπόκωφη. Γι’ αυτό και δεν ανιχνεύεται εύκολα ή βρίσκεται σε δυσαρμονία με τις δηλώσεις τους περί πολιτικής προτίμησης.
Στην ανασφάλεια του Έλληνα έχει προστεθεί πλέον και η απαισιοδοξία για τα επερχόμενα. Αυτό -εκτός από μελαγχολικό για ένα λαό που δεν του αξίζει να έχει αυτή την τύχη- ίσως αποδειχτεί και καταστροφικό. Επειδή σε τέτοιες καταστάσεις και «μαύρες περιόδους» της Ιστορίας έχει αποδειχθεί ότι οι πολίτες στρέφονται στα άκρα, ζητώντας στιβαρούς και αυταρχικούς ηγέτες-πατερούληδες.
Θα ήταν έγκλημα εάν ο Κ. Καραμανλής στήριζε όλη την πολιτική του στρατηγική σε μια τέτοια προσέγγιση των εξελίξεων στη χώρα. Θα ήταν ακόμη χειρότερα, θα ήταν σφάλμα (όπως θα έλεγε ο Μέτερνιχ), εάν ο Γ. Παπανδρέου άφηνε να ευδοκιμήσει μια τέτοια εξέλιξη. Eδώ που έφτασαν τα πράγματα η ακρίβεια αναδεικνύεται σε λυδία λίθο των πολιτικών εξελίξεων.
Αν το ΠΑ.ΣΟ.Κ. καταφέρει να πείσει ότι αυτό μπορεί να προσφέρει τις «καλύτερες μέρες», θα κερδίσει το... μπόνους της επιβράβευσης των πολιτών.
Υπογραφή "Του Νίκου Φελέκη"
******************************************************************************
