Δίσκοι με Ελληνικά Ρεμπέτικα στην Τουρκία
Στη Μαρμαρίδα, σ’ ένα παλιό γραμμόφωνο ακούσαμε από το χωνί ένα τσιφτετέλι με τον τίτλο «Πρεζάκιας» με την Ρόζα Εσκενάζη, του γνωστού μαέστρου και βιολιτζή Δημήτρη Σέμση. Επίσης στη συλλογή αυτή βρήκαμε κι ακούσαμε το «Όποιος Ορφάνεψε Μικρός» του Σπύρου Περιστέρη με τον Σταύρο Παγιουμτζή και τον Στέλιο Κυρομύτη. Έπρεπε να ταξιδέψουμε στα απέναντι Μικρασιατικά παράλια για να απολαύσουμε ήχους και φωνές ελληνικές με αθάνατα ρεμπέτικα, χασάπικα και τσιφτετέλια. Κυρίως όμως θυμηθήκαμε το γραμμόφωνο με τις πλάκες των 78 στροφών, που ο ήχος από το χωνί απλώνονταν στη γειτονιά με τα χαμόσπιτα και τις παράγκες. Κιθάρα, μπουζούκι, μπαγλαμάς, αρμόνικα, βιολί, τουμπελέκι παίζουν ωραίες μελωδίες εμπνευσμένων δημιουργών.
Βρεθήκαμε στη Μαρμαρίδα με τους Λάϊονς της πόλης μας κι εκεί γνωρίσαμε τον κ. Οσμάν Οζέρ, από τη Σμύρνη, ποιητή και πρώην καλλιτεχνικό διευθυντή της τουρκικής ραδιοφωνίας. Ο άνθρωπος μας εξέπληξε με τις γνώσεις του , αλλά κυρίως με τη σπάνια συλλογή του από παλιούς ελληνικούς δίσκους με ήχους και φωνές που ακούγονται ακόμα και σήμερα στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη, στην Αγκυρα και σε πολλές τουρκικές πόλεις έως τα βάθη της Ανατολής. Από ζεϊμπέκικα και καρσιλαμάδες, μέχρι χασαποσέρβικα και μπάλλους.Ιδιαίτερα τα ελληνικά ρεμπέτικα τραγούδια σημειώνουν αυτή την περίοδο πολύ μεγάλη επιτυχία στην Τουρκία, ενώ σε οικογενειακά γλέντια και σε τοπικές μαζικές εκδηλώσεις τα τσιφτετέλια και ο χασαποσέρβικος κάνουν θραύση.
Ψάχνοντας στη συλλογή του κ. Οσμάν Οζέρ εντοπίσαμε γνωστές επιτυχίες με τη Ρόζα Εσκενάζη, την Ευταλία, τη Ρίτα Αμπατζή, τη Μαρίκα Παπαγκίκα, τη Μάγια Μελάγια και τον Γιώργο Βιδάλη. Φωνές δυνατές με προσωπικότητα και ερμηνείες λαϊκής τέχνης μοναδικές. Περίπου το 1909 ελληνικές κομπανίες δισκογραφούν στην Κωνσταντινούπολη έναντι 2 τουρκικών λιρών για κάθε τραγούδι. Η «ΟRFEON” θεωρείται η πρώτη εταιρία που διαθέτει, περί το 1914, στο αθηναϊκό κοινό δίσκους με ελληνικά άσματα από την παρακαταθήκη των εγγραφών της στη Μικρά Ασία και προς το τέλος του 1919 καταχωρούνται στον Τύπο της Αθήνας οι πρώτες διαφημίσεις φωνογράφων και δίσκων, που τα πρώτα χρόνια αντιπροσωπεύονται από καταστήματα νεωτερισμών, ηλεκτρικών ειδών και γενικού εμπορίου. Αυτή τη στιγμή τα πιο σπάνια κομμάτια, που έχουν και ιστορική σημασία, είναι ένα ταξίμ ζεμπέκικο που συνέθεσε και παίζει ο Μάρκος Βαμβακάρης και το περίφημο «Μινόρε Του Τεκέ» του Γιάννη Χαλκιά, που ηχογραφήθηκε στην Αμερική το 1932 και πάνω σ αυτό γράφτηκαν αργότερα όλα τα μινόρε από τους Περιστέρη, Καπλάνη, Τσιτσάνη, Χιώτη και άλλους γνωστούς συνθέτες και μουσικούς του λαϊκού τραγουδιού. Εικόνες και ηχητικά ντοκουμέντα μια ολόκληρης εποχής, στην οποία υπήρχε η ακμή του ελληνικού στοιχείου στη γειτονική χώρα.Το γεγονός πάντως ότι ο τουρκικός λαός διασκεδάζει και τραγουδά ελληνικά δείχνει ότι υπάρχει μια συγγένεια μουσική με τη δική μας μουσική πραγματικότητα. Σημειωτέον ότι η βάση της ανατολίτικης μουσικής σύμφωνα πάντα με ιστορικά στοιχεία έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα, αφού είναι γνωστό ότι οι μουσικοί στη χώρα μας έγραφαν νότες πάνω στους μουσικούς τρόπους (Λύδιο, Φρύγιο, Αιολικό, Υποφρύγιο και Δώριο).
Με την επικράτηση του Χριστιανισμού ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός (676-754 μ.Χ.), ο οποίος θεωρείται ο πρωτοπόρος που διαμόρφωσε τη βυζαντινή μουσική, αντικατέστησε τους μουσικούς τρόπους με τον περίφημο οκτάηχο. Όταν επεκράτησε η οθωμανική αυτοκρατορία οι Τούρκοι πήραν τα βυζαντινά μουσικά στοιχεία και οι ήχοι μετατράπηκαν σε δρόμους, που ο Δαμασκηνός μετέτρεψε σε Δεύτερο ήχο, που από τους Τούρκους έγινε δρόμος Εβίτ. Επίσης ο Αιολικός ήχος μετετράπη σε πρώτο ήχο και ο πρώτος ήχος σε δρόμο Ουσάκ. Είναι λοιπόν τόσο συγγενικές οι μουσικές, ώστε ένας Τούρκος μπορεί να ακούει και να καταλαβαίνει ευχάριστα ελληνικά τραγούδια κι ένας Έλληνας να ακούει ανατολίτικους σκοπούς.Οι τελευταίες εμφανίσεις Τούρκων λαϊκών τραγουδιστών στην Αθήνα και Ελλήνων στην Τουρκία επιβεβαιώνουν αυτή τη μουσική συγγένεια. Επιπλέον έρχεται να το επιβεβαιώσει και η τουρκική δισκογραφία που πρόσφατα κυκλοφόρησε νέες εκδόσεις σε CD, αθάνατα σμυρναίϊκα και ρεμπέτικα, με τίτλο “Rebetika 1918-1954”.
Απολαύστε το CD "Rebetika 1918-1954" στα 320.0 kb/sec:
ΛΙΣΤΑ ΚΟΜΜΑΤΙΩΝ:
01. Είμαι Πρεζάκιας - (Ρόζα Εσκενάζη)
02. Σμυρναίϊκος Μπάλλος - (Μαρίκα Παπαγκίκα)
03. Νεβά Χιτζάζ - (Μαρίκα Καναροπούλου)
04. Αϊδίνικος Χορός - (Μαρίκα Παπαγκίκα)
05. Γκαζέλι Νεβά Σαμπάχ - (Ρίτα Αμπατζή)
06. Τράβα Ρε (Μάγκα Και) Αλάνι - (Ρόζα Εσκενάζη)
07. Χορός Δερβίσικος - (Αγάπιος Τομπούλης)
08. Της Ξενιτιάς Ο Πόνος - (Αντώνης Διαμαντίδης ή Νταλγκάς)
09. Χιτζάζ Νεβά Μανές - (Χαράλαμπος Παναγής)
10. Μπουρνοβαλιό Συρτό - (Ορχηστρικό, βιολί - Γιάννης Δραγάτσης ή Ογδοντάκης)
11. Γκιουζέλ Σαμπαχ Μανές - (Γιώργος Παπασιδέρης)
12. Είσαι Πόντος - (Ρίτα Αμπατζή)
13. Σούστα Πολίτικη - (Αντώνης Διαμαντίδης ή Νταλγκάς)
14. Όποιος Ορφάνεψε Μικρός - (Στράτος Παγιουμτζής)
15. Coban Kizi - (Μαρίκα Νίνου)
16. Ζεϊμπέκικο Ταξίμι - (Ορχηστρικό, μπουζούκι - Μάρκος Βαμβακάρης)
17. Η Ξενιτιά - (Απόστολος Χατζηχρήστος ή Σμυρνιωτάκι)
18. Οι Μπαγλαμάδες - (Στράτος Παγιουμτζής & Στέλιος Κερομύτης)
19. Μινόρε Του Τεκέ - (Ορχηστρικό, μπουζούκι - Γιάννης Χαλκιάς)
20. Η Ελένη Η Ζωντοχήρα - (Αντώνης Καλυβόπουλος)
21. Γκιουλμπαχάρ - (Μαρίκα Νίνου)
ΚΩΔΙΚΟΣ (Password): http://antigrafeas.blogspot.com/
ΜΕΓΕΘΟΣ (Size): 95,78 ΜΒ + 74,26 MB
******************************************************************************
